Het kan snel gaan…
Achtergrond
De laatste tijd is de aandacht voor fatbikes enorm toegenomen, en niet zonder reden. In zowel steden als dorpen zijn deze fietsen bijna niet meer weg te denken. Regelmatig zie je vooral jongeren, soms met meerdere personen op één fatbike, slingeren door woonwijken en drukke verkeerswegen. Vooral jongeren tussen de 10 en 15 jaar lopen een aanzienlijk risico op ernstige ongevallen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat deze groep disproportioneel vaak slachtoffer is. In het eerste halfjaar van 2024 was bijna de helft van de fatbike-slachtoffers tussen de 12 en 15 jaar oud.
Ook in onze praktijk komen we steeds meer ongelukken met fatbikes tegen, waarbij de verwondingen helaas vaak ernstig zijn. De roep om passende veiligheidsmaatregelen voor deze jonge bestuurders werd daarom steeds luider. Dat de politiek, ondanks de gebruikelijke traagheid, snel in beweging lijkt te komen, blijkt wel uit de recente stappen van de Tweede Kamer.
Het kan snel gaan, ook in de politiek
Op 3 september 2024 hebben verschillende Kamerleden opgeroepen om aanvullende maatregelen voor fatbikes te treffen. Er wordt onder andere gevraagd om specifieke regels voor gebruikers van fatbikes, waaronder een minimumleeftijd en een helmplicht.
De minister antwoordt dat hij zeker bereid is wensen van een Kamermeerderheid te volgen, maar dat het ook ingewikkeld is om specifieke regels te stellen. Fatbikes vallen namelijk in de categorie “elektrische fiets”. Elke regel die je invoert, zal daarom voor álle elektrische fietsen gelden. Hij zegt toe dat hij een brief zal sturen over de mogelijkheden en onmogelijkheden van aanvullende regels voor de fatbike. Ook gaat hij met Justitie en Veiligheid bespreken hoe de controles beter kunnen, eventueel met behulp van boa’s.
Op 11 september volgt een motie VAN DE LEDEN VELTMAN EN OLGER VAN DIJK die luidt
“De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er in het verkeer veel hinder, onveilige situaties en ongevallen met fatbikes zijn, waarbij de helft van de slachtoffers tussen 10 en 14 jaar is;
overwegende dat de legitimatieplicht vanaf 14 jaar geldt en effectieve handhaving mogelijk maakt;
van mening dat daarom voor de fatbike de minimumleeftijd van 14 jaar en de helmplicht moeten gelden;
overwegende dat daarvoor een aparte wettelijke categorie voor de fatbike nodig is en dat de bijzondere bromfiets, het LEV-kader of de Europese typegoedkeuring aanknopingspunten zouden kunnen bieden voor die aparte categorie;
overwegende dat de fatbike naast dikkere banden ook wordt gekenmerkt door het hogere gewicht en vaak een niet in hoogte verstelbaar zadel én dat het onderscheid tussen de fatbike en de elektrische fiets door een combinatie van bijvoorbeeld deze kenmerken gebruikt zou kunnen worden als basis voor deze aparte categorie;
verzoekt de regering voor alleen de fatbikes een minimumleeftijd van 14 jaar en een helmplicht in tn, en de Kamer hierover te informeren voor het kerstreces”
De Tweede Kamer stemt uiteindelijk al op 24 september 2024 voor de invoering van een helmplicht en een minimumleeftijd van 14 jaar voor het gebruik van fatbikes.
Naast deze maatregelen is de Tweede Kamer ook van plan om fatbikes in een aparte categorie te plaatsen binnen de regelgeving voor elektrische fietsen.
Dit moet de handhaving makkelijker maken, aangezien fatbikes nu nog onder de algemene regels voor elektrische fietsen vallen.
Maar we zijn er nog niet!
Wanneer de Tweede Kamer akkoord gaat met een wetsvoorstel, is de volgende stap de behandeling in de Eerste Kamer. Daar wordt het voorstel nog eens grondig bekeken, vooral op juridische en technische aspecten. De vraag is: is de wet duidelijk genoeg en goed uitvoerbaar? De Eerste Kamer kan het voorstel aannemen of afwijzen, maar geen wijzigingen meer doorvoeren.
Als ook de Eerste Kamer instemt, gaat de wet naar de koning voor ondertekening. Dit is een formele stap. Pas daarna wordt de wet officieel gepubliceerd in het Staatsblad, waardoor deze van kracht wordt.
De ingangsdatum van de wet wordt vervolgens vastgesteld. Soms is er een overgangsperiode om mensen en bedrijven de tijd te geven zich voor te bereiden op de nieuwe regels. Dit proces kan enkele maanden duren. Als de Eerste Kamer bedenkingen heeft, kan dit nog leiden tot vertraging of zelfs afwijzing van het voorstel.
Het zal dus nog even duren voordat de wet, als er geen bezwaren zijn, echt in werking treedt.
En is alle ellende dan voorbij?
Als er straks specifieke wetgeving komt voor fatbikes, rijst natuurlijk de vraag welk vervoersmiddel daarna voor nieuwe uitdagingen op de weg zal zorgen. We hebben eerder al de opkomst gezien van pedelecs, elektrische steps, e-skateboards, monowheels en hoverboards. Voor veel van deze voertuigen is de regelgeving nog onduidelijk. Sommigen zijn alleen toegestaan op privéterrein, terwijl anderen onder de regels voor bromfietsen of elektrische fietsen vallen.
Er wordt al gewerkt aan wetgeving voor lichte elektrische voertuigen (LEV’s), die mogelijk in de toekomst onder een nieuwe categorie zullen vallen. Afhankelijk van hun snelheid en vermogen zouden vergelijkbare regels kunnen gelden, zoals een helmplicht of rijbewijsverplichting.
Maar het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat er een nieuw racemonster opduikt dat nét buiten de huidige regels valt en weer voor een golf van verkeersongevallen zorgt.
Oproep naar grondigere regelgeving niet alleen voor fatbikes
Het is natuurlijk mooi dat de Tweede Kamer zo snel heeft gehandeld op het gebied van fatbikes.
Voor veel andere voertuigen blijft de regelgeving echter achter, en het is slechts een kwestie van tijd voordat het volgende “racemonster” op de weg verschijnt. Denk aan de snelle opkomst van elektrische steps, monowheels en hoverboards, die vaak zonder duidelijke regels op de openbare weg verschijnen.
Wij pleiten dan ook voor een grondig en uitgebreid onderzoek naar alle nieuwe vervoersmiddelen op onze wegen. Het is essentieel dat de regelgeving niet achter de feiten aan blijft lopen. Wetgeving moet per categorie worden ontwikkeld, gebaseerd op de snelheid en het vermogen van deze voertuigen. Alleen zo kunnen we niet alleen de problematiek rond fatbikes aanpakken, maar ook de risico’s die andere voertuigen met zich meebrengen.
Met duidelijke en doordachte regels voor álle voertuigen voorkomen we dat veiligheid op de weg steeds opnieuw in het gedrang komt.
Bronnen:
Zorgen om toename ongevallen met een fatbike: Veilgheid.nl
Motie van de leden Veltman en Olger van Dijk over alleen voor fatbikes een minimumleeftijd van 14 jaar en een helmplicht invoeren: Tweede kamer.nl