Informatie voor bedrijven
In het kort
- De werkgever is aansprakelijk voor schade van de werknemer na een bedrijfsongeval, tenzij aan de zorgplicht is voldaan
- Deze zorgplicht reikt vrij ver, waardoor de werkgever vaak aansprakelijk is
- Dit geldt ook voor een ongeval bij een zzp’er, uitzendkracht of vrijwilliger
- Na een bedrijfsongeval is het belangrijk dat de werkgever o.a. een ongevallenrapport opstelt en het ongeval meldt bij de verzekeraar
- De werkgever is aansprakelijk bij een verkeersongeval onder werktijd
- Er zijn verschillende soorten verzekeringen voor werkgevers, laat je als werkgever door je assurantie-tussenpersoon goed informeren
Liever verder kijken?
... of liever lezen
Iedereen kan tijdens het werk gewond raken. Bij werknemers in de bouw is het wat makkelijker voor te stellen dat iemand bijvoorbeeld van een steiger af valt, maar ook op kantoor kan een werknemer zijn hoofd stoten tegen een balk die in de weg hangt. De werknemer loopt bij zo’n ongeval vaak letsel op. Soms betekent dit dat de werknemer voorlopig even niet kan werken, en wellicht niet volledig wordt doorbetaald. Vaak betekent het dan ook dat de werknemer extra kosten voor zijn kiezen krijgt. Ritjes naar het ziekenhuis, de rekening van het eigen risico, fysiotherapie en er is ineens hulp thuis nodig.
Zowel voor de werkgever als de werknemer is het een vervelende situatie. Beide willen de relatie goed houden, maar de werknemer wil de schade verhalen en kan daarvoor alleen bij de werkgever terecht. Gelukkig hoeft de werkgever dit veelal niet zelf te betalen. Werkgevers zijn hiervoor, zonder dat ze het zelf vaak weten, in de regel goed verzekerd.
Om zowel de situatie voor de werkgever als de werknemer na een bedrijfsongeval soepel te laten verlopen, heeft Wijs speciaal voor werkgevers een pagina in het leven geroepen waarop snel antwoord wordt gegeven op diverse vragen die er bij de werkgever kunnen ontstaan nadat een werknemer gewond is geraakt.
Wanneer ben ik als werkgever aansprakelijk voor een ongeval dat mijn werknemer overkomt?
Artikel 7:658 lid 1 BW:
“De werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.”
Artikel 7:658 lid 2 BW:
“De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.”
Indien de werknemer een ongeval tijdens de werkzaamheden krijgt, is er sprake van een bedrijfsongeval. De werkgever is aansprakelijk voor de daaruit voortvloeiende schade, tenzij de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan.
De werkgever kan dus alleen ‘onder de aansprakelijkheid uit’ als hij kan bewijzen aan zijn ‘zorgplicht’ te hebben voldaan. Deze zorgplicht gaat behoorlijk ver. De werkgever moet dan aantonen dat:
- Er voldoende veiligheidsmaatregelen zijn getroffen om ongevallen en schade te voorkomen, en dat de werkplek veilig is
- Er veiligheidsinstructies zijn gegeven en dat er toezicht is op de naleving van deze instructies
- Er – indien van toepassing – voldoende veiligheidsmiddelen aanwezig/voorhanden zijn, en dat men is geïnstrueerd over het gebruik ervan en dat er gecontroleerd wordt of de werknemers de middelen op de goede manier gebruiken
Indien de werknemer met opzet en/of roekeloos heeft gehandeld, en daardoor letsel heeft opgelopen tijdens de werkzaamheden, is de werkgever niet aansprakelijk. Hier is in de praktijk echter bijna nooit sprake van. Ook voor een percentage “eigen schuld” van de werknemer is geen plaats binnen art. 7:658 BW.
Er hoeft niet volledig vast te staan wat er precies is gebeurd. Indien vaststaat dat er een ongeval tijdens de werkzaamheden heeft plaatsgevonden, is de werkgever in beginsel aansprakelijk (Uitspraak van de rechter: ECLI:NL:RBMNE:2017:995).
Wat zegt de rechter?
3.5.2
De in art. 7:658 lid 1 BW bedoelde zorgplicht verplicht de werkgever niet alleen om aanwijzingen te verstrekken om zoveel mogelijk te voorkomen dat de werknemer schade lijdt, maar ook om daartoe de geëigende veiligheidsmaatregelen te treffen. Bij de beantwoording van de vraag of de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan, moet in aanmerking worden genomen dat met de zorgplicht van de werkgever weliswaar niet wordt beoogd een absolute waarborg te scheppen voor de bescherming van de werknemer tegen het gevaar van arbeidsongevallen, maar dat gelet op de ruime strekking van de zorgplicht niet snel mag worden aangenomen dat de werkgever daaraan heeft voldaan en bijgevolg niet aansprakelijk is voor door de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden geleden schade. Art. 7:658 BW vergt immers een hoog veiligheidsniveau van de betrokken werkruimte, werktuigen, gereedschappen en kleding alsmede van de organisatie van de werkzaamheden, en vereist dat de werkgever het op de omstandigheden van het geval toegesneden toezicht houdt op behoorlijke naleving van de door hem gegeven instructies. (vgl. HR 11 november 2011, ECLI:NL:HR:2011:BR5223, NJ 2011/598)
Indien de plaats waar de werkzaamheden worden verricht eraan in de weg staat dat de werkgever direct toezicht houdt op de naleving van de door hem gegeven instructies, dient deze zo nodig aanvullende veiligheidsmaatregelen te treffen. Het antwoord op de vraag welke maatregelen de werkgever dient te treffen, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder de aard van de werkzaamheden, de kans dat zich een ongeval zal voordoen, de ernst die de gevolgen van een ongeval kunnen hebben en de mate van de bezwaarlijkheid van de te nemen veiligheidsmaatregelen.
Maakt het uit of het om mijn eigen werknemer gaat, of dat de werknemer via een uitzendbureau bij mij werkt? En als het een ZZP’er is die ik heb ingehuurd?
Het maakt niet uit of iemand ‘rechtstreeks’ bij het bedrijf werkt, of via een uitzendbureau. Er is op grond van artikel 7:658 lid 4 BW namelijk geen contractuele verhouding tussen werkgever en werknemer vereist. In de praktijk zien wij dat veel bedrijven naar het uitzendbureau verwijzen én andersom. Het bedrijf en het uitzendbureau zijn echter ‘hoofdelijk aansprakelijk’. Dit houdt in dat zij beide kunnen worden gehouden de letselschade te vergoeden. In de praktijk ligt het echter meer voor de hand om het bedrijf waar de werknemer te werk is gesteld aan te spreken, omdat deze informatie heeft over de werkplek en -omstandigheden zoals de veiligheidsinstructies en toezicht. Hier vindt u meer informatie.
Indien u een ZZP’er heeft ingehuurd en deze ZZP’er werkzaamheden voor u verricht die ook door een eigen werknemer had kunnen worden verricht, valt de ZZP’er onder dezelfde bescherming als een eigen werknemer. Dat er op het moment geen werknemers in loondienst zijn die het werk doen wat de ZZP’er voor u doet, maakt niet uit. Het gaat erom dat de werkzaamheden deel uit kunnen maken van de bedrijfsoefeningen. (Uitspraak van de rechter: ECLI:NL:RBZWB:2017:1574).
Wat moet ik als werkgever doen nadat er een bedrijfsongeval heeft plaatsgevonden?
Medische zorg
Uiteraard heeft de medische zorg voor uw werknemer prioriteit. Indien er geen BHV’er (aanwezig) is, adviseer uw werknemer dan om – afhankelijk van het letsel – naar de Spoedeisende Hulp of naar diens huisarts te gaan.
Ongevallenrapport
Stel vervolgens een ongevallenrapport op. Noteer daarop in elk geval de gegevens van de gewond geraakte werknemer, de datum, gegevens van eventuele getuigen en eventuele bijzonderheden (bijvoorbeeld met welke machine iemand werkte). Het kan daarbij ook geen kwaad om foto’s te maken van de werkplek direct na het ongeval. Zo is later te verifiëren waar het ongeval heeft plaatsgevonden, hoe de werkplek was ingericht en welke materialen/apparaten werden gebruikt.
Arbeidsinspectie inschakelen?
U hoeft niet voor elk ongeval melding te doen bij de arbeidsinspectie, tegenwoordig de Inspectie SZW. In sommige gevallen bent u er echter wel toe verplicht. In de praktijk blijkt dat de helft van de meldingsplichtige bedrijfsongevallen niet bij de Inspectie SZW gemeld worden. De werkgever riskeert dan een boete.
Een bedrijfsongeval dient bij de Inspectie SZW gemeld te worden, indien:
- De werknemer door het bedrijfsongeval overlijdt of blijvend letsel oploopt
- De werknemer wordt opgenomen in het ziekenhuis (ook dagopname)
Of een werknemer blijvend letsel oploopt is niet altijd meteen duidelijk. Op het moment dat duidelijk wordt dat er sprake is van blijvend letsel en er is nog geen melding bij de Inspectie gedaan, doet u er verstandig aan dit alsnog te doen. U heeft dan immers een meldplicht.
Lees ook deze pagina over het inschakelen van de arbeidsinspectie.
Melding doen bij verzekering
Het is verstandig om alvast inzichtelijk te krijgen welke verzekeringen het bedrijf heeft lopen. Meestal weet de assurantietussenpersoon goed welke verzekeringen er van kracht zijn. Voor meer informatie over verzekeringen, klik hier.
Indien u bent verzekerd, eist de polis vaak van u dat u melding bij de verzekering maakt zodra u bekend wordt met de schade. Meestal houdt dit in: het moment waarop u aansprakelijk gesteld wordt, of het moment waarop u redelijkerwijs vermoedt dat u aansprakelijk gesteld zult worden.
De verzekering zal vervolgens de behandeling van de letselschade op zich nemen. Dit heeft als belangrijk voordeel dat uw werknemer en u daar onderling niet meer mee bezig hoeven te zijn en gewoon ‘normaal met elkaar om kunnen blijven gaan’.
Meldt een bedrijfsongeval dus altijd zo spoedig mogelijk bij de assurantietussenpersoon, zodat hij kan uitzoeken bij welke verzekeraar een melding van het ongeval dient plaats te vinden.
De werknemer was op het moment van ongeval niet aan het werk
Een ongeval wordt aangemerkt als bedrijfsongeval in de zin van artikel 7:658 BW als het gaat om een ongeval “in de uitoefening van de werkzaamheden”. Om de werknemer te beschermen, wordt ook dit breed uitgelegd door de rechter. Indien een werknemer bijvoorbeeld bezig was om het bedrijventerrein te verlaten en daar ten val is gekomen, valt dit nog steeds onder “in de uitoefening van de werkzaamheden”. Het moet volgens de rechter gaan om handelingen die voldoende in verband staan tot de uitoefening van de werkzaamheden. (Uitspraak van de rechter: ECLI:NL:RBOBR:2014:6522, rechtsoverweging 4.1)
Mijn werknemer heeft een verkeersongeval tijdens werktijd gehad
Het hangt er hierbij vanaf of het om woon-werkverkeer gaat of om werk-werkverkeer, dus als de werknemer van de ene werklocatie naar de ander onderweg was (zoals een koerier, vrachtwagenchauffeur, maar ook werknemer die onderweg is naar een klant).
Werk-werkverkeer
Eerst kan gekeken worden naar de aansprakelijke partij van het ongeval. Indien uw werknemer buiten zijn schuld is aangereden door een ander voertuig, is het logischer om diens verzekeraar aan te spreken voor de vergoeding van de letselschade. De schade wordt dan afgewikkeld als een verkeersongeval.
Indien het een eenzijdig ongeval betreft, of om andere redenen de schade niet elders te verhalen is, kan de werknemer u aansprakelijk stellen voor de opgelopen letselschade. Nu het ‘in de uitoefening van de werkzaamheden’ plaatsvond, is er immers sprake van een bedrijfsongeval.
Op grond van artikel 7:611 BW zijn werkgever en werknemer verplicht zich als goed werkgever en werknemer te gedragen. Dit wordt als een soort kapstokartikel gebruikt, waardoor er bijvoorbeeld ook onder valt dat de werkgever voor goede verzekeringen zorg dient te dragen indien werknemers tijdens werktijd deelnemen aan het verkeer.
Vaak sluit de AVB (Aansprakelijkheidsverzekering voor Bedrijven) schade door motorvoertuigen uit. Er kan dan gekeken worden of er een SVI (Schadeverzekering Inzittenden) op het voertuig is afgesloten. Indien dit het geval is en de SVI de schade van de bestuurder niet uitsluit, is de letselschade van de werknemer onder deze verzekering gedekt.
Ook zijn er uitgebreidere verzekeringen die de schade kunnen dekken. Klik voor meer informatie over verzekeringen hier.
Indien er géén verzekering is die de schade dekt, kan teruggevallen worden op de AVB. Indien u namelijk als werkgever geen adequate verzekering hebt afgesloten, of uw werknemer in staat hebt gesteld dit zelf te doen, bent u aansprakelijk op grond van artikel 7:611 BW. Deze aansprakelijkheid wordt gedekt door de AVB.
Woon-werkverkeer
Over het algemeen vindt de rechter dat de werkgever niet aansprakelijk is voor ongevallen tijdens woon-werkverkeer. Er zijn wel uitzonderingen. Indien de werknemer onderweg van werk naar huis nog iets voor het bedrijf moet afleveren, is hij nog handelingen aan het doen die op één lijn te stellen zijn met de uitoefening van de werkzaamheden. In zo’n geval vindt de rechter de werkgever wel aansprakelijk voor een ongeval tijdens woon-werkverkeer.
Er zijn overigens ook verzekeringen voor werkgevers die letselschade tijdens woon-werkverkeer wel dekken, zoals de Wegam (XL).
Verzekeringen
Als werkgever zult u één of meerdere verzekeringen hebben. Hieronder leggen wij beknopt uit welke relevante verzekeringen er zijn en onder welke verzekering wat wel en niet gedekt is.
AVB – Aansprakelijkheidsverzekering voor Bedrijven
Deze verzekering dekt aansprakelijkheid op grond van artikel 7:658 BW. Ook aansprakelijkheid op grond van goed werkgeverschap (artikel 7:611 BW) wordt gedekt.
Veelal sluit een AVB een ongeval met motorvoertuigen uit. Schade door een ongeval met een heftruck in een magazijn valt dan niet onder de dekking. Indien het bedrijf met motorvoertuigen werkt, is het daarom verstandig aanvullende verzekeringen af te sluiten.
Wegas/Wegam
De Werkgeversaansprakelijkheid (Wegas) en de Werkgeversaansprakelijkheid Motorvoertuigen (Wegam) dekt letselschade veroorzaakt door een (werkgerelateerd) verkeersongeval, ook indien het ongeval te wijten is aan de schuld van de werknemer. De Wegam is van toepassing op een verkeersongeval met een motorrijtuig. Voor een verkeersongeval met een fiets biedt een Wegas-verzekering uitkomst. Woon-werkverkeer is onder deze verzekeringen vaak niet gedekt. Met een Wegas-XL verzekering is doorgaans ook woon-werkverkeer gedekt.
Werkmaterieelverzekering
Schade ontstaan door zelfrijdend werkmaterieel valt onder de werkmaterieelverzekering. Doorgaans dekt deze verzekering zowel de schade die door het werkmaterieel aan personen wordt toegebracht, als schade aan het werkmaterieel zelf.
WerkgeverZeker verzekering & Goed werkgeverschapsverzekering
Deze verzekeringen keren de schade van uw werknemer uit na een ongeval, ook indien de aansprakelijkheid niet vaststaat. Waarom zou u uw verzekering de schade van uw werknemer willen laten uitkeren, indien u niet aansprakelijk bent? Omdat uw werknemer dan in ieder geval financieel niet in een stressvolle situatie terechtkomt na een ongeval en zich volledig kan richten op zijn of haar herstel. Ook voorkomt een dergelijke verzekering een lange, en soms voor alle partijen vervelende, discussie over de aansprakelijkheid. U laat zich aan uw werknemer van uw beste kant zien met een dergelijke verzekering. Uw werknemer kan hierdoor extra gemotiveerd zijn om zo snel mogelijk te herstellen en weer aan het werk te gaan. Al met al zorgt een dergelijke verzekering in het geval van letselschade er ook voor dat de relatie tussen u en uw werknemer ongestoord kan blijven, of zelfs verbetert.
SVI
Een schadeverzekering inzittenden dekt de letselschade van de inzittenden van een voertuig op het moment dat het voertuig betrokken raakt bij een ongeval. Het maakt daarbij niet uit wie aansprakelijk is voor het ongeval. Voor zakelijke voertuigen kunt u een SVI afsluiten. Rijdt uw werknemer met de eigen auto veel voor de zaak, dan kunt u ook de werknemer financieel in staat stellen de SVI zelf af te sluiten. U handelt dan als goed werkgever in de zin van artikel 7:611 BW.
Belangrijk bij het afsluiten van een verzekering
- Belangrijk om te weten is dat sommige aanbieders van verzekeringen andere termen kunnen gebruiken en toch hetzelfde type verzekering bedoelen. Het is daarom verstandig bij het afsluiten van een verzekering u altijd goed te laten informeren welke risico’s gedekt zijn, of de verzekering ook zonder aansprakelijkheid uitkeert en wat er in de polis eventueel uitgesloten wordt.
- Ook is van belang dat sommige polissen dekking van een schade uitsluiten indien de werkgever zelf al jegens de werknemer (of diens belangenbehartiger of gemachtigde) uitspraken heeft gedaan over de aansprakelijkheid.
- Laat u goed informeren over de consequenties van een eventueel eigen risico voor de werkgever.
- Tot slot is van belang dat een schade zo snel mogelijk gemeld wordt bij de van toepassing zijnde verzekering. Sommige polissen verbinden zelfs sancties aan het (te) laat melden van een schadegeval.
Welke schade kan mijn werknemer zoal verhalen?
Als iemand gewond raakt door een ongeval denk je vaak direct aan medische kosten. Maar als de werknemer geheel of gedeeltelijk blijvend arbeidsongeschikt raakt of direct intensieve verzorging thuis nodig heeft, ontstaat er schade die hoog kan oplopen. Welke schadeposten allemaal onder een letselschade vallen, leest u hier.